Stratejik Plan

Stratejik Plan

Stratejik Plan, belediyelerin uzun vadeli vizyon, misyon, hedef ve önceliklerini ortaya koyan, kaynakların nasıl kullanılacağını ve hangi hizmetlerin hangi yöntemlerle sunulacağını belirleyen temel yönetim aracıdır.

Kısaca, belediyelerin 5 yıllık yol haritası diyebiliriz.
Türkiye’de belediyeler için stratejik plan hazırlama zorunluluğu 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ve 5393 sayılı Belediye Kanunu ile düzenlenmiştir.

Stratejik Planın Amacı

1.Vizyon belirlemek → Belediye, gelecekte nasıl bir kent oluşturmak istediğini ortaya koyar.
2.Kaynakları verimli kullanmak → İnsan gücü, bütçe ve yatırımlar en etkin şekilde planlanır.
3.Hizmetlerde öncelik belirlemek → Vatandaşın ihtiyaçları öncelik sırasına konur.
4.Katılımcılığı artırmak → Vatandaş, sivil toplum, akademi ve özel sektörün görüşleri alınır.
5.Şeffaflık ve hesap verebilirlik sağlamak → Belediye faaliyetleri ölçülebilir hedeflerle kamuoyuna sunulur.

Hukuki Dayanaklar

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu (Md. 9) → Kamu idareleri stratejik plan yapmak zorundadır.
5393 sayılı Belediye Kanunu (Md. 41) → Belediye başkanları, göreve başladıktan sonra 6 ay içinde stratejik planlarını hazırlamakla yükümlüdür.
Kalkınma Planı ve Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı → Ulusal hedeflerle uyumlu olmak zorundadır.

Stratejik Planın Temel Unsurları

1.Misyon → Belediyenin varlık nedeni: “Neyi, kimin için yapıyoruz?”
Örnek: “Kent sakinlerine kaliteli, adil ve sürdürülebilir hizmet sunmak.”

2.Vizyon → Gelecek hedefi: “Ne olmak istiyoruz?”
Örnek: “Yaşanabilir, yeşil ve akıllı bir şehir.”

3.Değerler → Belediyenin çalışma anlayışını belirleyen ilkeler.
Örnek: Şeffaflık, katılımcılık, adalet, çevre duyarlılığı.

4.Durum Analizi
İç çevre analizi (belediyenin mevcut durumu, güçlü/zayıf yönleri)
Dış çevre analizi (şehrin sosyo-ekonomik, çevresel, teknolojik yapısı)
SWOT Analizi (Güçlü – Zayıf Yönler, Fırsatlar – Tehditler)

5.Stratejik Amaçlar
Uzun vadeli, genel hedefler.
Örnek: “Kentsel altyapıyı güçlendirmek.”

6.Stratejik Hedefler
Ölçülebilir ve belirli hedefler.
Örnek: “5 yıl içinde 50 km yeni kanalizasyon hattı yapmak.”

7.Performans Göstergeleri
Hedeflerin ölçülmesini sağlayan kriterler.
Örnek: “Her yıl en az 10 km altyapı çalışması tamamlanması.”

8.Maliyetlendirme ve Kaynak Planı
Hedeflere ulaşmak için gerekli bütçe, insan kaynağı ve iş gücü planlanır.

Stratejik Planlama Süreci (Belediyelerde)

1.Hazırlık Programı → Belediye başkanı ve üst yönetim, planlama ekibini kurar.
2.Durum Analizi → Belediyenin mevcut durumu ve şehir verileri toplanır.
3.Paydaş Katılımı → Vatandaş anketleri, çalıştaylar, STK ve üniversitelerle toplantılar yapılır.
4.Vizyon, Misyon, Değerler Belirleme
5.Stratejik Amaç ve Hedefler Oluşturma
6.Performans Göstergeleri ve Kaynak Planlaması
7.Taslak Stratejik Plan Hazırlama
8.Belediye Meclisi Onayı
9.Uygulama, İzleme ve Değerlendirme → Her yıl performans programı ve faaliyet raporu ile takip edilir.

Stratejik Planın Sağladığı Faydalar

✅ Belediyenin uzun vadeli hedeflere odaklanmasını sağlar.
✅ Vatandaş odaklı hizmet anlayışını güçlendirir.
✅ Kaynakların etkin kullanımını garanti altına alır.
✅ Şeffaflık ve hesap verebilirlik artırılır.
✅ Ulusal kalkınma planlarıyla uyumlu gelişme sağlanır.
✅ Belediye hizmetlerinin ölçülebilir hale gelmesini sağlar.

Örnek Stratejik Plan Amaçları (Bir Belediye İçin)

1.Kentsel Altyapı → Su, kanalizasyon, ulaşım sistemlerini geliştirmek.
2.Çevre ve Sürdürülebilirlik → Atık yönetimi, yeşil alan artırımı, iklim değişikliğine uyum.
3.Sosyal Hizmetler → Engellilere, yaşlılara ve dezavantajlı gruplara destek.
4.Kültür ve Sanat → Festival, konser, müze ve kültürel faaliyetler.
5.Dijital Dönüşüm → Akıllı şehir uygulamaları, e-belediye hizmetleri.
6.Ekonomik Gelişim → Yerel girişimciliği ve turizmi desteklemek.